Glider crash op de Peelsche Heide
ACTIVITEITEN
De WACO CG-4A glider.
Het CG-4A zweefvliegtuig (C voor cargo, G voor glider) was de steunpilaar van het zweefvliegtuigarsenaal van de U.S. Army Air Forces. Het werd ontworpen door de WACO Aircraft Company uit Troy, Ohio aan de hand van specificaties voor een 15-persoons vrachtzweefvliegtuig die ze hadden gekregen van de U.S. Army Air Corps Glider Branch. Francis Arcier, een WACO directeur en hoofdontwerper, wordt de “vader” van de CG-4A genoemd. Bijna 18.800 CG-4A zweefvliegtuigen werden besteld voor levering vanaf midden 1942 tot midden 1945.
Een WACO CG-4A glider
Annuleringen aan het einde van de oorlog resulteerden in slechts 13.903 afgeleverde toestellen. De Ford Motor Company, één van de 16 hoofdaannemers die de CG-4A bouwde, leverde 4.198 toestellen af, veel meer dan de op één na beste producent met 1.509 toestellen. De ontwerp- en productie-eisen van de overheid en de beperkingen van de aannemers vereisten dat er geen aluminium in de zweefvliegtuigen werd gebruikt en de huidige fabrikanten van motorvliegtuigen konden niet worden gecontracteerd om zweefvliegtuigen te bouwen. Veel onderaannemers waren specialisten in de productie van stalen buizen of hout zoals Steinway Piano en Roebling Wire Rope (bekend van de Brooklyn-brug), plus de fabrikanten van ketchup, bier en augurken Anheuser-Busch en H.J. Heinz.
Een explosietekening van een WACO CG-4A Glider
De CG-4A bestond uit meer dan 70.000 onderdelen. Uniek was dat de neus van de CG-4A naar boven kon openklappen om het laden en lossen van vracht of mobiele voertuigen te vergemakkelijken. Het kon een kwart ton vrachtwagen (Jeep) vervoeren, of een kwart ton trailer volgeladen met gevechts-, medische of radioapparatuur, of een 75 mm houwitser, of 57 mm antitankkanon, of een speciaal ontworpen bulldozer voor de aanleg van start- en landingsbanen.
Zilveren pilotenspeld met de letter G
De CG-4A was niet ontworpen om iets moois te zijn - en het werd zeker niet beschouwd als een aantrekkelijk vliegtuig. De meeste luchtmachtpiloten maakten grapjes over het lompe uiterlijk, maar er waren er maar weinig die grappige opmerkingen maakten over de jongens die ermee vlogen. De zweefvliegers waren een onafhankelijke, stoere, gevechtsklare groep piloten en ze deinsden er zeker niet voor terug om iemand te laten weten dat de “G” op hun zilveren pilotenspeld voor “Guts” stond.
Een kijkje in de cockpit van de CG-4A
Het vliegtuig waarmee ze met zoveel overgave en gemak vlogen was een hoogvleugelig eendekker met stutten die meer dan zijn eigen gewicht aan lading kon dragen en dat ook vaak deed. De vleugel had houten ribben en was bekleed met multiplex behalve de achterrand. Het multiplex was bedekt met katoenen vliegtuigstof. De romp was een zeer sterk gelast stalen buizenframe bedekt met geschilderd vliegtuigdoek (dit was geen canvas). De vloer van de laadruimte was een rechthoekige integrale kist, een multiplex constructie en had een enorme sterkte en stijfheid die meer dan 20 kilogram per vierkante centimeter kon dragen. De cockpit was een gelast stalen buizenframe bedekt met stof en multiplex.
Een C-47 Dakota die een CG-4A WACO zweefvliegtuig voorttrekt van een Brits vliegveld op weg naar Nederland
Hoewel veel zweefvliegtuigen neerstortten op het slagveld of op een andere manier vernietigd werden, werden er veel teruggehaald voor hergebruik. Een methode van terughalen staat bekend als een “Snatch” pickup. Hiervoor hoefde het trekkende vliegtuig niet te landen.
Een "Snatch" pickup van een WACO Glider. De sleepkabel van de WACO werd over twee palen gespannen en dan kwam de C-47 langs om hem vast te haken. Stel je de G-kracht voor op de piloot van het zweefvliegtuig
Het idee achter de “Snatch” was om twee palen op te stellen, vergelijkbaar met doelpalen, en een lijn te spannen over de twee palen. Achter de palen zou het zweefvliegtuig zitten met de piloten aan het stuur en de slappe sleeplijn bevestigd aan de neus van het zweefvliegtuig. Een sleepvliegtuig, waarschijnlijk een C-47 zou een zeer lage vlucht maken tussen de twee palen met een gestrekte staarthaak om de opgeheven lijn te grijpen. Als dat lukt, vangt de haak de sleeplijn en neemt heel snel alle speling over, waardoor het zweefvliegtuig en de bemanning binnen enkele seconden snel de lucht in gaan. De bemanning van het sleepvliegtuig zou dan de slappe lijn binnenhalen met een katrolsysteem aan boord. De staarthaak wordt opgeborgen en het zweefvliegtuig neemt zijn positie in achter het sleepvliegtuig zoals bij elke andere vlucht.
Op dit filmpje gemaakt in Eindhoven is deze manier van opstijgen te zien: https://youtu.be/jfYSmGl8io8?si=wzmwtGHHCE4Fpmke
Het aanpasbare vrachtruim van het CG-4A zweefvliegtuig kon worden aangepast voor het vervoer van zwaar materieel zoals jeeps, een houwitser, of meer dan een dozijn soldaten en hun uitrusting
Deze gecrashte WACO glider is te zien in oorlogsmuseum Bevrijdende Vleugels in Best
Hieronder enkele afbeeldingen uit een instructieboek.
