Betekenis en herkomst van namen van waters en van boerderijen

WERKGEBIEDEN > TOPONYMIE

Waternamen

Grote rivieren kent Reusel niet. De beekjes worden meestal stroom (strumke) of loop (lupke) genoemd. Meer benamingen bestaan er in de volksmond meestal niet. Wel waren de Schuurloop (bovenloop van de Reusel) en de Raamloop bekend. Gegraven waterlopen worden meestal sloot of gracht genoemd.

Natuurlijke stilstaande wateren worden ven of vin genoemd. Vroeger had Reusel veel meer vennetjes dan tegenwoordig. Bekend is bijvoorbeeld het Beleven, in 1658 Belevenne genoemd. Bekend uit de geschiedenis is ook het Galgenven. In 1705 werd nabij het Galgenven in tegenwoordigheid van de voltallige Arendonkse schepenbank Bartel Pegh aan de galg opgeknoopt. Verder noemen we het Zwartven, Wolfsven, Rinkven (Rynckven aen de Kerckstraet gelegen, 1571), Paalven (aan de grens), Kruisven, Kromven, Langven, enz.
Algemeen bekend is ook de naam Wijer voor ven of vijver. Dit woord is ontleend aan het Latijnse vivarium, in de tijd dat in het Latijn de v nog als een w uitgesproken werd. In 1571 wordt deze naam nog algemeen als wouwer gespeld, bijv. Worpen Wouwer, Vuerken Wouwer, Cleynen Wouwer (maar deze naam wordt ook al als Wijer geschreven). Bekender zijn de Schepersweijer en Bartelswijer.

Boerderijnamen

Vroeger hadden boerderijen vaak een naam. De abdij van Postel had een vijftal boerderijen in Reusel in eigendom. In 1571 is bekend de godtshuijshoeve metter toebehoirten genaempt Ten Bruegel. Hoeve komt van *hova en was oorspronkelijk de oppervlakte land die nodig was voor het onderhoud van één gezin. Breugel komt van het Keltisch *brogilos, dat de betekenis omheind bos gehad moet hebben. Het is een afleiding van broga 'grens, omheining'. Boze tongen beweren dat de beroemde schilder Bruegel hier zijn wortels gehad moet hebben.

Een andere boerderij die eigendom was van de abdij van Postel heette in 1571 godthuijshoeve genaempt Ten Loven. De betekenis is niet zonder meer duidelijk. Mogelijk is de naam ontstaan uit de in 1173 voorkomende naam Lohoven. Als betekenis hiervan kunnen we aannemen: een hof bij een bos.